Taylor Swift reputation Stadium Tour: İtibar Değil İntikam Turu

Taylor Swift'in 2017'nin son aylarında piyasaya sürdüğü albümü reputation'ın 2018'de kırılmadık rekor bırakmayan turnesi Netflix'e düştü. Sırf meraktan ve ne izlesem derdinden açtığım konseri Taylor'a hayranlığım arta arta izledim. Üzerine batacak, "Taylor Swift bitti artık yaa" bahisleri oynanan bir şarkıcının herkesin çenesini kapatmasından daha çok keyif aldığım çok az şey var.

Öncelikle azılı bir Taylor Swift hayranı olmadığımı ekleyeyim ki konserin etkisi ortaya çıksın. Çok uzak olduğum biri de değil, bildiğim ve severek dinlediğim şarkıları var yani nefret grubuna da dahil değilim ama konseri bitirdiğimden beri daha önce hiç dinlemediğim ve sadece çıkış şarkısına hakim olduğum reputation albümünü defalarca döndüre döndüre dinledim.

Konuyu hiç bilmeyenler için Taylor Swift'in büyük bir nefret grubu olduğunu ve hakkında deli saçması iddialar ve yakıştırmalar yaptığını ekleyeyim. En çok vurmaya çalıştıkları yer çok fazla sevgili değiştirmesi, ilişkilerinin kısa sürmesi gibi konular. Bunun yanı sıra sahte olduğu ve rol yaptığı da hakkında en çok söylenenler. Victoria Secret gösterisinde sahneye çıktıktan sonra oradaki mankenlerle arkadaşlık kurması bile kendisine "Sadece mükemmel kadınlarla arkadaş oluyor" gibi bir eleştiri gelmesine sebep olmuştu. Taylor'da hayran olduğum şey ise bu eleştirilerle çok güzel dalga geçmesi.

(Not: Bundan sonraki bölüm Taylor Swift gıybetleri içerir, Netflix konser kaydının eleştrisi için GELELİM KONSER KAYDINA başlığına gidebilirsiniz.)

reputation albümünün çıkış parçası olarak seçtiği Look What You Make Me Do şarkısı ve klibi o zamana kadar hakkında söylenen her şeyle hem şarkıda hem klipte dalga geçtiği muhteşem bir klipti mesela.


Klipte Kanye West, Kim Kardashian, kendisini taciz etmekle suçladığı ve 1 dolarlık dava açtığı DJ David Mueller, takma adıyla yazdığı şarkıyla listelere soktuğu eski sevgilisi Calvin Harris, kendisine "Mücevherlerle dolu bir küvette ağlıyor", "Paragöz olduğu için şarkılarını dijital platformlardan çekti", "Sadece mükemmel kadınlarla arkadaş oluyor" diyen nefret grubu.

Ama hem albüm öncesinde paylaştığı albüm teaserında, hem bu klibinde hem de birazdan bahsedeceğimiz turnesinde sahnede sık sık kullandığı yılan simgesi içlerinde "Bir saldırı ile nasıl baş edilir?" dersi niteliğinde.

Kim Kardashian'nın bu tweetinden sonra Taylor düşmanları hiçbir şey yazmadan sadece yılan emojisi ile tarafını belli etmeye başladı. Taylor ise bunu alıp kendi simgesi haline getirdi. Bundan daha akıllıca bir kriz yönetim yöntemi yoktur herhalde.

2009 yılında Taylor Swift ödül alırken sahneye atlayıp "Bu ödül Beyonce'nin hakkı" gibi dangalakça bir atak yapan kocasının şarkısında "Taylor'ı sikebilme ihtimalim var o sürtüğü ben meşhur ettim" demesine rağmen "Ay haberi vardı ki şarkıdan" atağına geçen Kim böylece üçün birini almış oldu.

Bir önceki albümü 1989'dan 3 yıl sonra yayınladığı reputation albümü öncesi sanki 1989 çok başarısız olmuş gibi Taylor Swift'in çöküşü ilan edildi. Bunun en büyük sebeplerinden biri nefret grubunun ortaya attığı laflardı. Üstüne gelen Katy Perry, Kanye West ve Kardashian ailesiyle ters düşmesi de eklenince çıkmadan albüm başarısız gösterilmeye başladı. Çıkış şarkısının tarzı da şu ana kadarki en sert müzik tarzı geçişiydi. Her albümünde ufak ufak değişiklikler yapsa da hiç bu kadar sert bir viraj almamıştı. Hayranlarının bu değişikliği kabul etmeyeceği en çok sığınılan argümandı. Sonuç olarak bu kadar başarısız ilan edilen bir albümün turnesi için de Forbes yazarları bile parasını batacağına yatırdı.

GELELİM KONSER KAYDINA

Taylor Swift büyük bir risk alarak tamamı stadyum konserlerinden oluşan, büyük bir prodüksiyon ile turne yapma kararı aldı. Bilet satışı garantili çoğu yere sahneyi kurabileceği uygun stadyum bulamadığı için götüremeyeceği kadar büyük bir prodüksiyondan bahsediyoruz.

Öncelikle X şeklinde tasarlanan ana sahnenin zemininde de ekranlar var. Sahne arkası ekranlar da alışılmıştan çok daha büyük. Bunun yanı sıra yukarıda ortada asılmış ve sadece Taylor'ı gösteren şova dahil olmayan ekranlar var. Büyük bir stadyumda verilen konserde en kötü yerde bile oltursanız konseri takip edebileceğiniz şekilde tasarlanmış.

Bunun yanı sıra iki tane de küçük sahne eklenmiş (Fotoğrafta yılanların olduğu yerler) gösterinin bir kısmında bu iki sahne de kullanılıyor. Sadece sahne tasarımı olarak bile mühendislik harikası, çok ince düşünülmüş bir tasarıma sahip. (Sahne tasarımı ile ilgili ayrıntıyı bu videodan öğrenebilirsiniz.)

Bunun yanı sıra büyük ekranlar atmosfer için çok iyi kullanılmış. şarkıları çok iyi destekleyen bir görsel çalışma yapılmış. Sadece sahnede neler oluyor görülsün diye değil şovun bir parçası olarak ekranlar çok iyi kullanılmış. İki şarkı arasındaki dekor ve atmosfer geçişinde ekranların payı büyük. You Belong with Me gibi daha teenage dönemine ait, renkli ve hareketli bir dekora sahip şarkıdan Look What You Make Me Do gibi karanlık ve daha sert bir dekora geçişte bu dediğimi fazlasıyla hissediyorsunuz.

Bunun yanı sıra kostüm değiştirme araları için hazırlanan teaserlar da hem seyirciyi konserden koparmıyor hem de bütününde başından sonuna bir hikaye anlatıyor. Yani işin elektronik şov kısmı sahne tasarımı, sahne kullanımı, ışıklar, hazırlanan görsellerle çok iyi halledilmiş. Eğer bir Taylor hayranı değilseniz hatta tek bir şarkısını bile bilmiyorsanız bile bu tarafı sizi yeterince tatmin edecektir.

İşin doğal şov kısmına gelirsek Taylor Swift'in en çok eleştirildiği konu olan dans edememesi bu turnede halledilmiş. Bu konuda neden eleştirildiğini ise gram anlamıyorum sanki zorunlulukmuş gibi kliplerinde dans edemediği için yerden yere vurulduğu bir dönem var. Bu turnede danslara özellikle ilgi gösterilmiş. Çok iyi koreografiler var. Taylor bunların içinde her zaman çok çok iyi demek de zor bazı hareketler onda doğal durmuyor ama genelinde isteneni veriyor. Dansçıları çok iyi seçilmiş, yer yer akrobasi de kullanılmış ve şarkılarla gayet uyumlu ilerliyor.

Kostümleri ise klasik turne mantığında. Hızlı değiştirip bir sonraki şarkıya hemen başlayabileceği şekilde tasarlanmış. Türkiye'deki konser mantığı her konserde başka kıyafet giymekken turnelerde kostümler sabit oluyor tabii ki. Kostümleri genelde koyu tonlarda giderken bir anda renkleniyor. Konserin tasarlanan atmosferi de bu şekilde zaten. Kostümler arasında en beğendiğim Look What You Make Me Do'da giydiği (Fotoğrafta en sondaki) kostüm oldu. Hem sahne dekoru ile uyumlu olması, Siyah-Gold gibi muhteşem iki renkten oluşması hem de maça çıkan bir boksör gibi görünmesi hoşuma gitti. Üstündekini çıkarttığında da bambaşka bir kostüm olarak devam edebileceği pratik bir kıyafetti.

Hepsini topladığımızda üzerine ince ince düşünülmüş, her şarkı için ayrı ayrı çalışılmış büyük bir prodüksiyon çıkıyor karşımıza. Genel olarak bir hikaye olarak ilerleyen konserde şarkılar dekorlarla, kostümlerle, danslarla, şovlarla, görsellerle, ışıklarla sürekli destekleniyor.

İşin şov kısmından sonra özel başlık gerektiren tarafı da Taylor Swift ve hayranları arasındaki iletişim. Sanırım kendisine "sahte" eleştirisini en çok getiren şeylerden biri hayranları ile ilişkisi. Sürekli bir "Beni sizler yarattınız" iltifatları var ama bu sahte mi derseniz gerçekten bir şarkıya bütün stadyum eşlik ettiğinde gözlerinin dolduğu görünüyor. Düşününce duygulanılmayacak gibi de değil çünkü en hayalperest insan bile kendisini az önce bahsettiğim gibi büyük bir sahnede hayal edemez. Başarısında hayranlarının payına fazlasıyla inanıyor. Daha önce yapılan pek çok araştırmada da en çok hayranlarıyla fotoğraf çektiren ünlüler arasında görülmüştü.

Konserde şarkı söylerken bazen bir hayranına odaklanıp ona göz kırpma, öpücük yollama gibi bir huyu var. Konserin bir yerinde iki küçük sahne arasında geçerken de seyircilerin içinden geçmeyi tercih ediyor. Sahne ve gösteri tasarlanırken bu özellikle eklenmiş. Yani genel olarak hayranlarıyla iletişimi sahnede onun için önemli zamanlardan ve "İyi bir gösteri izletmek" kadar özen gösteriyor bu zamanlara. Dinleyicisi ile sürekli "İyi misiniz?", "Eğleniyor musunuz?" ötesinde konuşmalara giriyor. Hatta yer yer dertleşiyor.

İnsanların neden Taylor Swift dinlediğini düşününce bu ilişki çok mantıklı. Kariyeri boyunca bütün şarkılarını kendisi yazdı, en sallanmayacak derde bile şarkı yazdı ve dinleyicisi için Taylor bir nevi hissettiği şeylerin sözcüsü gibi bir şey. Konserdeki bir konuşmadan bunun şarkıcı için yarattığı özgürlük alanı da belli oluyor. Sık sık müzik tarzı değişikliği yapıp hiç hasar almadan ilerleyen nadir şarkıcılardandır ve bunu seyircisinin şarkı sözlerine ve duyguya odaklanıyor olmasına bağlıyor. Yani bir şarkı yazdığında onu pop da yapsa rock da yapsa caz da yapsa dinleyicisi türüne değil şarkıya odaklanacak, bu da ona bir özgürlük alanı yaratıyor ve müzisyen olarak herhangi bir kaygı yaşamadan istediği müziği yapabiliyor. Düşününce büyük bir lüks.

Hayranları tarafına gelirsek şarkılara uygun kostümlerle gelen, makyajlarla, pankartlarla bu konsere özellikle hazırlanan bir deli ordusu. Bunu Lady Gaga'dan sonra ilk kez gördüm diyebilirim. Genelde konserlerde böyle büyük bir kostüm tayfası olmaz. En fazla grubun/sanatçının fotoğrafının olduğu hatta çoğu zaman sanatçılar tarafından hazırlanan turneye özel tişörtler, şapkalar vs. olur. Özellikle King of My Heart şarkısı için giyinen krallar en güzelleriydi.

Son olarak Taylor Swift'in ekibiyle olan ilişkisine gelelim. Dansçılarını tek tek tanıttığı, grubunu alkışlattığı bölümlerin dışında Long Live öncesinde yaptığı konuşmada turnesi için ailesini bırakıp kendisiyle dünyayı gezen bütün sahne ve ulaşım ekibine, kendilerine o gün eşlik eden güvenlik, catring hatta kendilerinden sonra stadyumu temizleyecek olan temizlik görevlilerine kadar teşekkür etti. Bunu artı puan almak ya da sevimli görünmek için yaptığını sanmıyorum. 10 yıldır Twitter'da yaşayan ve her türlü duyarı gören biri olarak kimse teşekkür etmese kalkıp tek laf etmezdi, şimdiye kadar kamyoncusuna sahneden teşekkür eden bir süperstar görmemiştik ama konuşmasından anladığım kadarıyla Taylor sadece aşırı minnettar biri. Yani o koca koca ekipmanları taşıyan, kuran olmazsa, sahne kurulduğunda gelen bir seyirci olmazsa orada olamayacağına inanıyor. Yine hayranlarıyla olan konuşması gibi kendisine "sahte" eleştrisini getiren bu davranışından "Size mi soracağım lan?" diye vazgeçmiyor demek ki.

Şarkılara geçecek olursak bu kadar fazla hit çıkarmış, ödüller almış biri olarak çok ters köşe bir setlist hazırlamış. Büyük hitlerinin çoğu bu konserde yok. 23 şarkılık bir liste yapmış bunların bazıları miksleme ile kısa kısa geçtiği şarkılar. Bu şarkılardan 10 tanesi bu albümün dışından genelde de kısa kesilen şarkılar. Bu 10 şarkı içinden 2 tanesi bir önceki albümünden çıkarttığı hitler olan Shake It Off ve Bad Blood yani bu İntikam Turnesi kapsamında olmazsa olmaz şarkılardı çünkü Bad Blood (hala iddia olsa da) baş düşmanı Katy Perry'e ithafen, Shake If Off da nefret grubuna cevap olarak yazıldı. Yer verdiği eski şarkıları da yeni müzik tarzına uygun versiyonlarla sunmayı tercih etmiş, böylece
Hitlerinden oluşan garanti bir setlist yerine yeni albüm ağırlıklı bir liste yapması da albümüne güvenini gösteriyor ama baktığında da büyük bir risk. Bu turnelerin ilk iki üç konserinde setlist internette yayılıyor ve değişmiyor yani kalkıp biri orada "Ben yeni albümü o kadar bilmiyorum" dese ya da sevdiği şarkıların çalınmayacağını görse bilet almayabilir.

Son olarak bitti, batacak bahisleriyle başlayan konserin kırdığı rekorlara bakalım; 

* Verdiği konserlerin hepsinde katılım ve/veya hasılat rekoru kırmış.
* Konser verdiği 15 stadyumda headline olarak sahne alan ilk kadın şarkıcı rekorunu kırmış ve bunların 7'sinde iki/üç gece arka arkaya konser vermiş.
* ABD tüm zamanların en yüksek hasılat rekorunu 266,1 Milyon ile kırmış. Rekorun eski sahibi 2005-2007 tarihleri arasında çıktıkları A Bigger Band Tour ile The Rolling Stones.
* Tüm zamanların en çok hasılat yapan kadın sanatçısı rekoru sıralamasında Madonna'nın ardından 345,5 milyon ile ikinci olmuş. Madonna ile aralarında 62,5 milyon fark vardı ve Taylor turnesine 10 konser daha eklese bu rekoru da kırabilirdi.

Konseri Netflix üzerinden izlemek için sizi şöyle alalım.